Gözden kaçırmayın

Bodrum'un Tarihi Mirası Ziyaretçilerini BekliyorBodrum'un Tarihi Mirası Ziyaretçilerini Bekliyor

Kütahya'da yüzyıllardır süren çini üretimi, kentin sofra kültürünü derinden şekillendiriyor. Çini atölyelerinde üretilen "evani" adı verilen günlük kullanım eşyaları, yerel hamur işleri ve yemeklerle bir araya gelerek hem estetik hem de işlevsel bir bütün oluşturmuş durumda.


Sanat ve Sofranın Simbiyozu
Kütahya denilince akla gelen iki temel unsur çini ve zengin mutfak kültürüdür. Bu iki unsur, kentin kimliğini oluşturan ve birbirini besleyen iki ayrılmaz parça konumunda. Çini fırınlarının küllerinden doğan seramik sofra eşyaları, kentin sofralarını asırlardır şekillendiriyor. Çini üretiminin tarihsel gelişimi ile sofra kültürünün evrimi arasında organik bir bağ bulunuyor.


Çiniciliğin Tarihsel Gelişimi
Osmanlı döneminde çini sanatının merkezi önce İznik olmuş, 16. yüzyılda ise İznik'teki üretimin gerilemesiyle birlikte Kütahya ön plana çıkmıştır. Kütahya'nın bir çini merkezi haline gelmesinde zengin kil yatakları, bölgedeki Ermeni çinicilerin becerileri ve Osmanlı sarayının siparişlerini karşılama ihtiyacı etkili olmuştur. 17. ve 18. yüzyıllarda Kütahya, kendine has motifleri ve renk paletiyle özgün bir üslup geliştirmiştir.


Çinili Sofra ve Yemek Kültürü
Kütahya'da üretilen çini tabaklar, kaseler ve sürahiler sadece işlevsel nesneler değil, aynı zamanda sofraların estetik ve kültürel değerinin bir parçası haline gelmiştir. Yemekler, üzerleri lale, sümbül, karanfil ve rumi motifleriyle bezenmiş bu tabaklarda servis edilerek yemek deneyimi bir sanat tecrübesine dönüştürülmüştür.


Kütahya mutfağı, çini sofraların üzerine kurulduğu zengin bir hamur işi ve ev yapımı ürünler geleneğine sahiptir. Kentin mutfak kültürü hamur işleri etrafında şekillenmiş olup mercimekli mantı, cimcik, hahal gözleme gibi lezzetler öne çıkmaktadır. Tarhana, erişte, bulgur gibi kışlık hazırlıklar ise sofraların temel taşlarını oluşturuyor.


Binlerce Yıllık Sofra Kültürünün İzleri
Kütahya Tavanlı Höyük'te yapılan kazılarda bulunan 4.000 yıllık nohut kalıntıları ve 4.200 yıllık fındık kalıntıları, bölgedeki sofra kültürünün binlerce yıllık geçmişine işaret ediyor. Bu buluntular, çinicilik öncesinde dahi Kütahya'nın bir tarım ve beslenme kültürü merkezi olduğunu gösteriyor.


Günümüzde Çini ve Sofra Kültürü
Kütahya, UNESCO Yaratıcı Şehirler Ağı'na girerek çini sanatını ve onunla bağlantılı kültürü yaşatma çabası içindedir. "Yaşayan İnsan Hazinesi" unvanlı ustalar geleneği modernle harmanlayarak sürdürürken, geleneksel lezzetler kadın istihdamını artıran girişimlerle paketlenip ticarileştiriliyor. Endüstriyel üretimin artmasıyla birlikte, Kütahya çiniciliğinin kendine has üslubundan uzaklaşma riski de bulunuyor.